Dersim Katliamı’nın 77. yılında, hala
katliama ait toplu mezarlar ortaya çıkmaya devam ederken; Av. Reyhan
Helin Bulut, bugüne kadar Uluslararası Ceza Mahkemesine bireysel
başvurular yapıldığını belirterek “Artık Anayasa Mahkemesine başvuru
yapılabilir” dediDersim Katliamı kararının alındığı 4 Mayıs 1937 Dersim Tertelesi’nin 77’nci yılında, katliamda yaşamını yitirenler başta Dersim olmak üzere Türkiye ve Avrupa’da düzenlenen etkinliklerle anılacak. Üzerinden 77 yıl geçmesine rağmen katliama ait toplu mezarlar ortaya çıkmaya devam ederken, Av. Reyhan Helin Bulut, bugüne kadar Uluslararası Ceza Mahkemesine bireysel başvurular yapıldığını belirterek, “Artık Anayasa Mahkemesine başvuru yapılabilir” dedi.
Katliama “zaman aşımı” gerekçesi
Yapılan araştırmalara göre Dersim’de, 1938 Dersim Katliamı’nda yaşamını yitirenlere ait 30’a yakın toplu mezar ile 100 katliam noktası olduğu belirtilirken, günümüze kadar ulaşılan toplu mezarların açılması talepleri ise “zaman aşımı” engelline takıldı. İnsan Hakları Derneği (İHD) ve katliamda yaşamını yitirenlerin yakınlarının yeri tespit edilen toplu mezarların açılması ve katledilenlerin kimliklendirilmesi için Dersim Cumhuriyet Başsavcılığına yaptıkları başvurular, “zaman aşımı” gerekçesiyle reddedildi.
Katliam UCM’ye taşındı
İHD Eski Temsilcisi Av. Barış Yıldırım’ın, Dersim merkeze bağlı Alacık (Roşnek) köyünde bulunan ve 1938 Katliamı’nda yaşamını yitirenlere ait olduğu belirtilen toplu mezarın açılması için 2011 yılında Dersim Cumhuriyet Başsavcılığına yaptığı başvuru “zaman aşımı” gerekçesiyle reddedildi. Yıldırım’ın geçtiğimiz yıl Laç Deresi’nde bulunan ve katliamda yaşamını yitirenlere ait olduğu belirtilen kemiklerin kültürel pratiklere göre definlerinin sağlanması ve kimliklendirme işleminin yapılması için yaptığı başvuru hakkında da “zaman aşımı” gerekçe gösterilerek takipsizlik kararı verildi.
24 Kasım 2010’da ise Berlin’de yapılan Dersim Konferansı’nda katliamın Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) taşınması kararı alındı. Avukat Erdal Doğan, Dersim Katliamı’na ilişkin hazırladığı 225 sayfalık dilekçe ile 23 Kasım 2012’de Hollanda’nın Lahey Şehrinde bulunan UCM’ye başvurdu.
AYM yolu açık
Katliama ait toplu mezarların açılması için yapılan başvurulara ilişkin bilgi veren Av. Reyhan Helin Bulut, günümüze kadar yapılan bireysel başvuruların tamamının reddedildiğini söyledi. Bulut, “Konuyla ilgili UCM’ye yapılan başvurular var. Ancak Türkiye soykırım suçunu tanımıyor. Soykırım suçuyla ilgili yaptırım uygulanabilmesi için Türkiye’nin taraf olması gerekiyor” dedi. Bugüne kadar katliamla ilgili Anayasa Mahkemesine (AYM) yapılan herhangi bir başvurunu olmadığını söyleyen Bulut, konuyla ilgili AYM’ye başvurulabileceğine işaret etti.
Resmi özür dilenmedi
Resmi tarih anlayışı ve Türkiye, katliam gerçeğini “isyan bastırma” adı altında reddetse de, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 23 Kasım 2011’de, partisinin genişletilmiş il başkanları toplantısında, katliama ait raporları göstererek, “Devlet adına özür dilemek gerekiyorsa; böyle bir literatür varsa ben özür dilerim, diliyorum” sözleri yeni bir tartışmaya yol açtı. Resmi ağızdan dilenen “özür” ilk olma niteliği taşırken, geçen süre zarfında Bakanlar Kurulu kararıyla resmi özür dilenmedi. Dersim adının iadesi konusundaki tartışmalar sürerken, katliamda idam edilen Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerinin halen açıklanmaması ve toplu mezarların açılması yönündeki talepler de reddedildi.
