Kimse Duymaz: Türkiye’de İnsan Ticareti Mağdurları Üzerine bir Araştırma, Elif Özer

 

By sahizer samuk, 24 Ocak 2015

Elif Özer’in tezini yansıttığı bu kitap belki de bir cumartesi sizi karamsarlığa sürükleyebilecek bir kitap. Fakat aslında Elif hiçbir melodramaya başvurmadan, çok profesyonel bir şekilde mülakatlarını yapmış (hepsi derinlemesine görüşme ve kimi zaman da birden fazla aynı kişiyle görüşmüş) ve bize başka hiçbir yerde elde edemeyeceğimiz bilgileri sunmuş. Bu sırada da isim belirtmemeye, eski Sovyet ülkelerinden gelen göçmenlerin kasabalarının adını vermemeye özen göstermiş. Eğer göç üzerine çalışıyorsanız ve Türkiye’ye göçü inceliyorsanız bu kitap kesinlikle okunması gerekenler arasında. Çünkü büyük bir emek ve açıkkalplilikle yazılmış. Duyarlılıkla araştırma yapılmış.

İnsan ticaretinin tanımını yapmakta öncelikle fayda var. Burda insan ticaretinin Palermo Protokolü’ndeki tanımından çok Elif’in yaptığı özet tanımı bir alıntıyla kullanmak istiyorum:

‘İnsan ticareti, günümüzde artan şekilde tanınmaya başlamış, küreselleşme ve kapitalizmle yakından ilişkili bir insan hakları ihlalidir. İnsanların alınıp satılması, bir yerden başka bir yere götürülmesi, tehdit ve baskı ile istemedikleri işlerde çalışmaya zorlanmaları ve ‘gitmeleri’ne engel olunması gibi unsurlarlar tanımlanan insan ticareti suçu, günümüzde uluslararası örgütler ve devletlerin dış politika alanlarında genellikle ‘düzensiz göç’ ve ‘güvenliğe tehdit’ perspektifleriyle ele alınmaktadır.’

Nataşalar diyerek kategorize edilmiş, yaftalanmış ve aşağılanmış kadınların hikayesi bu. İlk defa Savaş ve Barış’ı okuduğumda Nataşa’ nın ana karakterin adı olduğunu öğrendiğimde, bir hayli şaşırmıştım. Bu kadar güzel ve sık rastlanan ve aynı zamanda en ünlü klasiklerden birinin ana karakteri olan Nataşa’yı biz nasıl da kötü anlamlar içeren bir kelime haline getirmişiz diye düşündüm.

Elif, kitabında mağduriyetin kökeninin sadece bir sebebe indirgenemeyeceğini, ki bu sebep genelde fakirlik olarak kestirilip atılır, göstermiş. Kültürel yapılarla (ataerkil toplum), neo-liberal devlet politikaları ile kısıtlayıcı göç politikalarının iç içe geçmişliğini bu yaptığı incelemeyle gözler önüne sermiş. Özbekistan ve Türkmenistan gibi ülkelerin geçirdiği dönüşümler sonucu göçün bir yaşam mücadelesi stratejisi olarak tercih edilişinden bahsetmiş. Bunu yaparken de bu insan ticareti ağların nasıl işlediğine dair hayal edemeyeceğiniz detayları vermiş.

İnsan ticareti mağdur kadınların ‘kaçamıyor’ (kaçabilemiyorum, demişti mağdurlardan biri) oldukları bu ağların akrabalardan, pezevenkten, tacir ve otel görevlileri ile müşterilerden oluştuğunu, bir kadının hayatında başkalarına duyabileceği güven duygusundan eser bırakmayacağını apaçık görüyoruz kitabı okuyunca. İyileri yok mu var, yardım edenler yok mu, var fakat ilk etapta o kadar sıkı bir ağ ki kadına istemediği her şeyi kabul ettiren ve ona zamanla boyun eğdiren bir yapısı var bu düzenin. Bu kadınlar ailelerini arayıp da ne iş yaptıklarını anlatmaktan ve kasabalarında hor görülmekten korkuyorlar, bu nedenle de güvenli bir geri dönüş onlar için çok zor bir seçenek. Her ne kadar annesini arayıp (müşterilerin telefonlarından) durumlarını bildirseler de kaçmaları çok zor. Çünkü sıkı kontrol altındalar. Bir de sınırdışı edilme ihtimalleri var ki bu da bir daha göç edememek demek, onun yerine  daha prestijli bir işe geçmeye çalışıyorlar ama genelde bu kanallar kapalı oluyor. Kendi rızasıyla bu işe kısa sürede para kazanmak için girişen kadınlar zamanla borç altında bırakılıp mağdur hale getiriliyorlar.

Biraz metoddan bahsedecek olursak, 20-32 yaş aralığında olan 13 kadınla derinlemesine görüşmeler yapmış (her birisiyle en az iki üç kez saatler süren görüşmeler). 2009 yılında toplam 9 ay içinde gerçekleştirmiş hepsini. Mağdurların 7’si Özbek, 4’ü Türkmenistanlı ve biri Kırgızistanlı biri de Moldovalı. Kimileri Türkiye’ye annesiyle getiriliyor sonra anne geri gönderiliyor ve ‘bebek bakıcılığı’ denilen işin aslında fuhuş olduğu ortaya çıkıyor. Kimileri ise bilerek geliyorlar ama bazı ülkelerden çıkış zorluğu yaşandığından, tacirlerden yardım alarak başka bir ülkeye götürülüp ordan uçağa bindiriliyorlar ve tüm bunların onlara borç olarak geri döndüğü söyleniyor kadınlara… Bu borcu öde, tamam özgürsün, deniyor. Ama ne borç bitiyor ne de para birikiyor. Zamanla evine dönmeye, bir uçak parasına razı gelen kadınlar  kaçmaya kalkışıyorlar, kimi girişimler başarılı olmuyor. Elif’in de dediği gibi fistanla evden çıkıp sonra kotla, kısa ve boyanmış saçlarla eve dönmek demek yine kategorize edilmek, dışlanmak ve suçlanmak demek.

Elif Özer, İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı’nda çalıştığından 300 kadar mağdur ile karşılaştığını belirtiyor. İKGV ve IOM (Uluslararası Göç Örgütü) mağdrularla yardım edebilecek uzman personele ve bilgi birikimine sahip. Kolluk kuvvetlerine verilen eğitimler de cabası. IOM’de çalıştığım sırada feminist perspektife sahip olan Elif gibi bir sürü güçlü, yardımsever, emektar ve aynı zamanda bilgili sosyal hizmet uzmanıyla tanıştım. Bu yüzden de deneyimimin çok kıymetli olduğunu bu kitabı okuyunca bir daha anladım.

Kitabın basıldığı zaman 2012’de, mağdurların yasal olarak 6 aylık korunma hakkı ve vize hakkı bulunmaktaydı ve bu onlara herhangi bir yerde çalışma hakkı tanımamaktaydı. Şu sırada Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (Türkiye’nin bir göç ülkesi olduğunu gözler önüne seren ve 2013’te kabul edilen kanun) ile koruma süresi uzatıldı mı bilmiyorum. Fakat bu yasadan sonra hakların daha iyi kullanıldığını umut ediyorum.

‘Bütün erkeklerimiz Rusya’da, bütün kadınlarımız Dubai’de, Türkiye’de’ (mağdurlardan birisinin ifadesi). Paramparça olan bir ekonomik yapıda kültürel değerler daha baskıcı hale gelebiliyor, insanların işte o zaman göç etmekten başka çaresi olmuyor. Genç ve dinamik olanlar, çalışmak ve çocuklarına para göndermek için yola çıkıyorlar. Hayalleri kendi memleketlerinde bir ev almak ve sonra kendi ayakları üzerinde durarak çocuklarına iyi bir gelecek sağlamak.

Kitap göçmenlerin hangi şartlarda Türkiye’ye geldiklerini veya getirildiklerini çok iyi açıklamış. Kimi ‘kısır’lıktan dolayı boşandırılmış, kiminin kocası vefat etmiş, kiminin kaynanası onu iş bulmaya zorlamış, kiminin eşi Moskova’da çalışıp sakatlanınca çalışamaz olmuş. Kimisi ise göç edip kasabaya para getiren, ev alan iyi örneklere bakarak ben de yapabilir miyim, diye düşünmüş. Bu kadınlar öyle ya da böyle çalışmak zorundalar, kendi ayakları üzerinde durmak zorundalar.

Her ne kadar göç deneyimi bir fırsat olsa da insanı köleleştirebiliyor da. Yine de kadınların daha iyi şartları arayışı veya içinde bulunduğu kötü şartlardan kaçış için çabalaması bitmiyor. Dolayısıyla bu şekilde kendi hayatlarının öznesi sayılmaktalar başlarına ne gelirse gelsin. Elif feminist perspektifin içinde fuhuşa değişik yaklaşımları; İsveç’teki gibi fuhuşun talep edilmesinin suç olması mı yoksa yasallaşması (yabancı kadınlar için) daha mı iyi (çünkü böylece yeraltına itilmemiş oluyor, kadınların bazı haklara sahip olması kolaylaşıyor) buna dair değişik görüşler var. Kendisi burda net bir sonuca ulaşarak, bu daha iyidir, dememiş, kadınların hikayelerinden yola çıkarak ikisine de uyabilecek öğeler gördüğünü belirtmiş.

Onun kitabı sayesinde kimsenin duymadıklarını duymuş ve görmüş olduk. Elbette kitapta gül bahçeleri yok, acılar var, çaresizlikler var ama kadınların Türkçeyi kısa sürede öğrenişi ve gözlemleri, hayatlarını anlatışları o kadar ilginç ki acılardan çok onların özne olmaya devam ettiğini hissediyorsunuz.

Elbette Türkiye’ye batıdan gelen kadınla doğudan gelen kadına aynı gözle bakılmıyor, burda yine gelişmiş ülkelerden gelmenin nasıl bir statü farkı yarattığını ve bir yabancının yabancılık raddesini belirlediğini görüyorsunuz. Elif bunu çok güzel bir şekilde analiz etmiş.

Dostum Elif’in bu çalışması belki bizi biraz karamsarlığa sürükleyebilir ama 170 sayfada nasıl bu kadar bilgiyi bir arada analitik bir biçimde bulmak inanılmaz bir nimet, özellikle de akademisyenler ve göç çalışanlar için. Ayrıca bu kitap kolluk kuvvetlerinin okuması gereken bir kitap. Önemli olan gerçeklere biraz daha yaklaşmak, bilgilenmek ve başkalarının acılarına bakarken insanları ‘Nataşa’ diye yargılarken bu oluşumların arkasında nasıl bir tarih, nasıl bir kültürel yapı yattığını görmek. Bilmek yanmakmış, Cahit Sıtkı Tarancı’nın söylediği gibi, ama bizi hafif ateşte kızartan bu kitap bir anda yakmayacak tam tersine daha da olgunlaştıracak diye düşünüyorum.

Elif’in elini taşın altına elini sokup bu araştırmayı yapması ve sonra tezini yayınlaması çok çok emek isteyen bir şey, kendisi de bu gücü babasından aldığını söylüyor: ‘Bu kitabı yazma gücü ise babamdan geldi. Yaşadığı sürece yerdeki çiçekten gökteki kuşa ve insanlara iyiliği dokunmuş Zeki Özer’in kızı olmak dünyanın en büyük gururu. Hayatım boyunca tarifsiz en büyük desteğim ve destekçim olan biricik babamın sonsuz özlemiyle bu kitabı O’na ithaf ediyorum.’ (p. 12)

Ayizi Yayınları’nın bastığı bu kitabı herkese ama herkese tavsiye ediyorum.

Sevişerek kirlenen kadınlığımız: Akşener vakası

"Bugünün dünyasına bakıldığında ’68’in non-konformist gençlik hareketlerinden, radikal feminizmin söylemlerinden, yeni solun özgürlükçü virtüözlüğünden geriye pek bir şey kalmamış görünmektedir. Daha özelde Türkiye’ye bakıldığında militanları Ertuğrul Özkök ya da Duygu Asena gibilerinden oluşan liberal girdiler bayatlamıştır. Solda mal bulmuş mağribi gibi kadın, cinsellik, psikoloji konularına sardıranların dönemi kapanmıştır."

Ebru Pektaş - İleri Haber
Namlı asena Meral Akşener’in ‘bir kadına yakışmayacak’ kasedi olduğu iddiasıyla birlikte seksli seçim atmosferine girmiş olduk. Akşener’in karanlık geçmişi, faşistliği, Çiller’le kanka oluşu gibi pek çok konu malumunuz. Beri yandan Akşener vakasında sosyal medyada ortaya saçılanlar en az Akşener kadar fena.
Sosyal medyada ‘tertemiz bir kadına iftira’ söylemiyle bir kez daha kadınlığımıza sevişme ‘gölgesi’ düştü. Bilirsiniz, biz kadınlar sevişerek kirleniriz. Alına sürülen lekedir, temizlenmesi gereken bir kir, masumiyetin bitişi ve namus meselesidir.
Ama burada konunun başka bir boyutu daha var. Gündelik siyasi söylemden yasalara uzanan geniş bir alanda, AKP iktidarı boyunca öne çıkan, belirginleşen bir çizgi. AKP bir yandan ‘makbul’ cinsel ilişki biçiminden yapılacak çocuk sayısına bir dizi öğütle cinselliği de içermek üzere özel alanı aşırı politize etmekte, diğer yandan siyaset alanına düzenli ‘pornografik içerik’ sokarak siyaseti pornografikleştirmekte. Kasetlerden bahsedilmekte, görüntüler sızdırılmakta, gitmez denilen liderler emekliye ayrılmakta, anasının dizinden tahrik olanlar, kucağına kız torununu alamayanlar iç dökmekte, belediyenin evlilik danışmanları erkekler için tekeşliliği uygun görmediğini açıklamakta…

Tüm muhafazakar söylemine ‘rağmen’ nemfoman bir iktidar var karşımızda. Aslında otoriter-baskıcı rejimlerin ‘özel alan’ takıntısı kendi içinde tutarlıdır. Hatta özel hayatın ve cinselliğin otoriterlik dolayımları olarak böylesi kullanımları bize özgü de değil. Marquis de Sade’ın yazdığı bir öyküden sinemaya uyarlanan ve Pasolini’nin yönetmenliğini yaptığı Salo filmini izleyenler bilir. Filmde her türlü cinsel eylem baskıcılığın ve aslında özel olarak Hitler faşizminin metaforu olarak kullanılmaktadır. Ağır bir filmdir, izlemesi zordur, distopyadır. Yine de içinde doğulu bir tat niyetine camide grup seks ya da türbanlı gelinlerin üstüne işeme gibi sahneler yoktur.  
İnsan sormadan edemiyor. Peki nedir bu cinsellik, hatta çoğunda pornografi ilgisi? Liberal ideolojinin uzunca bir süre toplumla kurduğu rezonansa, tüm o ‘özgürleşme’ söylemine rağmen cinsellik hala patolojik bir mevzu değil mi sizce de?
En başta konu, kapitalizmin neo-liberal döneminin sosyal politikaları ile sağından soluna liberal ideolojinin çeşitli varyantları arasındaki ilişkiye değmektedir. Türkiye için özellikle geçerli olan kamusal yüklerden kurtulma, özel alanı cemaatleştirme, emek sürecini düşük ücret, esnek istihdam, yüksek işsizlik ile kıskaca alma modelinin, bu nesnellikle bağdaşmayan ‘birey olma’, psikolojiyi keşfetme, kimlikler, cinsellik patlaması, hazzın doruklarında tüketme gibi söylem ve olgularla sürdürülmesiydi.
Buradaki ‘cinsellik patlaması’ yepyeni türde bir şeydi. T. Eagleton’un o muhteşem benzetmesiyle ‘artık seksi olan şey bizatihi seksin kendisiydi’. Her yıl yüzlerce porno film çekilen ‘70’lerin ortamından esasta farklıydı. İzbe sinema salonlarındaki ‘İsmet bu ne kısmet’ türü güldürü-pornosundan apayrı bir şeydi. Bu pornografikleşme “…medyanın, reklam ve eğlence sektörünün sağladığı dil sayesinde çok daha ’kültürlü’ bir nitelik kazanmıştı. Kendisini yasakla, gizlilikle, suçluluk duygusuyla ya da bütün bunları hafifletmesi beklenen bir komiklikle tanımlamış bir alt kültür olarak değil, kültürün kendisi olarak sunuyordu”*. Tüm toplumu iştaha getiren ‘gerçek seks’ vaadi şarkılardan türkülere, filmlere, dizilere hızla yayıldı. Çok yerinde nitelemeyle bu bir ‘kopma ayini’ydi**. Çok cin fikirli tarih, sanki işçi sınıfının devrimci enerjisini seks tanrısına kurban etme niyetindeydi.
Çok uzun süre bu tablo örgütsüz ve apolitik bir toplum için mükemmel bir düzenek gibi görünmüştü. Ta ki AKP iktidarı züccaciye dükkanına giren fil misali bu sahte ve de sancılı düzeneği yerle bir edene kadar. Kuşkusuz AKP, içinde debelendiği kültür ve de atmosfer gereği cinsel olanın gücünü bilmekteydi. Siyasal alana pornografi taşıma ya da cinsel hayata siyaset enjekte etme merakı başka türlü açıklanamaz.
Haziran Direnişi'yle birlikte gördüğümüz öfke, yukarıda bahsedilen modelin hayatla bağdaşmadığını, AKP’nin de buna bir alternatif sunamadığını ve hatta tersine yangına körükle gittiğini anlatmak ister gibiydi. İsyanın kişisel dilinden ‘birey olmuş’ toplumun yeni protesto biçimlerine, cinsel göndermelere, yeni hassasiyetlere pek çok konu yılların yatırımına inat hoppa ve de asi bir genç kız gibi karşımıza çıktı. Haziran Direnişi bir yönüyle yeni türde bir ‘kopma ayini’ydi.  Kızlı erkekli denilerek açıktan flört yasakları, alkol yasakları, ecdadımızı gıdıklayan dizi yasakları, ağacının gölgesinde sevişme ihtimalimiz olan orman yasakları diye uzayıp giden yasaklar ülkesinde bir kopma ayini.
Tüm bu hengamede ‘cinsellik/ cinsel özgürlük’ konusu öyle ya da böyle tablonun bir parçası. O halde bir kez daha sormak gerekiyor. Nedir bu cinsellik meselesi? Ya da heveslisi için, yoksa iktidarlar buralarda mı kuruluyor?

Kuşkusuz cinsellik ve iktidar arasında Foucault gibi bütünlük ve özne fikrine rahmet okutan bir yapısalcılık ilişkisi kurmak bizim konumuz değil. Akademinin fildişi kulelerinde yeterince meraklısı var.  Ne ki bugünün dünyasına bakıldığında ’68’in non-konformist gençlik hareketlerinden, radikal feminizmin söylemlerinden, yeni solun özgürlükçü virtüözlüğünden geriye pek bir şey kalmamış görünmektedir. Daha özelde Türkiye’ye bakıldığında militanları Ertuğrul Özkök ya da Duygu Asena gibilerinden oluşan liberal girdiler bayatlamıştır. Solda mal bulmuş mağribi gibi kadın, cinsellik, psikoloji konularına sardıranların dönemi kapanmıştır. Zamanında geleneksel solun meşru müdafaa hakkı ise bu hatta dönük en önemli girişimdi. Bugünse tüm bu meselelere, hele ki böylesine politize olmuşken daha müsterih bakma şansımız var. Örneğin her şey bir yana, Haziran Direnişi'yle birlikte görünürlüğü ve politizasyonu artan LGBTİ hareketi kimlik, gerici baskılar ve cinsel özgürlük gibi konuların esas taşıyıcısı olmuştur.
Feminist hareketin de önemli konularından biri olarak cinselliğin Marksistlerin tümden ilgi alanının dışında kaldığı düşünülmemeli. Bizatihi Marx ve Engels’in yazdıkları, W. Reich’ın 40 bin üyeli Sex-Pol deneyimi, Zetkin’in  Kollantai’nin, Inessa Armand’ın yazıları güncellenmeye, tartışılmaya muhtaçtır. Bu da artık bir sonraki yazının konusu olsun.

  * Nurdan Gürbilek, Kötü Çocuk Türk, Metis yayınları s.22
 ** Can Dündar, Yıldızlar, Can yayınları, s. 14,
 **Bertell Olman, Diyalektik Soruşturmalar, Yordam kitap, s.153

Taşeron işçisinden mektup var

Çapa Devlet Hastanesi’nde temizlik personeli olarak çalışırken kendisine logar temizlettirilen Zafer Açıkgöz’ün ölümünden birkaç gün önce yazmış olduğu yazı şöyle:
Ben Nisan 2013’de İstanbul Tıp Fakültesi Acil Cerrahi ve Tramvatoloji Anabilim dalında poliklinikte müşahede odalarında temizlik personeli olarak çalışmaya başladım. Çalıştığım birimde hasta yoğunluğu çok fazlaydı, dolayısıyla da iş kazalarının yoğunluğu da fazla idi. İşe başlamadan sağlık raporlarımı tamamlayıp taşeron şirkete teslim etmiştim. Yapacağım İş ile ilgili herhangi bir eğitim almadım. Çalıştığım yerde tıbbi ve evrensel çöplerin toplanması ve atılması, paspasla zemin temizliği, hasta yataklarının temizlenmesi, dezenfeksiyonu, tuvalet temizliği ve cam temizliği gibi işleri yaptım.

İşe girdikten yaklaşık bir ay sonra tıbbi atıkları torbalarını çöp kutularına boşaltırken elime enfekte enjektör iğnesi battı. Sonucunun ne olacağını bilmediğim için önemsemedim işime devam ettim. Çalışmaya devam ederken çok şiddetli yağmurun yağdığı 14.06.2013 Cuma günü Acil Travmatoloji binasında bir klasik yaşanmış, acil hastalara hizmet veren binanın kanalizasyon suları alt katta bulunan Çocuk Beslenme polikliniği ve Mikrobiyoloji laboratuarını basmıştı. Poliklinikte çalışanlar ve temizlik personelleri hasta dosyalarını kurtarmak için hiçbir güvenlik önlemi olmadan lağım sularının içinde saatlerce kaldık ve hasta dosyalarını kurtarmaya çalıştık.

İSKİ tarafından yapılması gereken atık suların temizlenme ve tıkalı kanalların açılması işlemleri temizlik taşeron şirketin sorumlusu tarafından temizlik personellerinin tamamından istendi, içlerinden ben lağımın içine hiçbir güvenlik önlemi alınmadan içine sokulup tıkalı olan kısmın açılması işlemi yaptım. Lağım kapağını açar açmaz bütün lağım suları eline yüzüme püskürdü tüm vücudum ıslandı. Saatlerce ıslak kıyafetlerle kaldım.

O gün eve gittiğimde çorba içtim ve tüm vücuduma uyuşma geldi. 4 – 5 gün boyunca her gün daha da ağırlaşan vücudundaki ağrılar ve kanlı ishal sebebiyle acil dâhiliyeye geldim. 21.06.2013 Cuma gününde Acil Dâhiliye’den yoğun bakıma alınmışım. Bu temizlik işlerini yapan diğer arkadaşlar mide bulantısı kusma ishal şikayeti ile bir kısmı acile başvurmuş, bir kısmı da hastalığı ayakta atlatmıştı. Bana akut hepatit tanısı konmuş. Karaciğerim iflas etmiş, nakil olmam gerekmiş, 26.06.2013 tarihinde de karaciğer nakli gerçekleştirilmiş.

Yoğun bakımdan çıktıktan sonra tedavime ayakta devam edildi. İki ay sonra vücudum nakil yapılan organı kabul etmemiş Hastalığım o lağımdan bulaştı, bunu ben biliyorum. Ama şimdi tek isteğim iyileşmek. İkinci nakil başarılı geçsin, başka bir şey istemiyorum. Yaşarsam, malulen emekli olacakmışım. Şimdi bunları düşünemiyorum bile, sonum ne olacak, yaşayacak mıyım bilmiyorum ki! Taşeron İşçileri Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği vasıtasıyla yürütülen dava süreci devam ediyor, hastane yetkilileri bizden daha yüksekler, daha üstünler; belki onlar kazanırlar. Ne karar çıkarsa saygı duyacağız, elden ne gelir ki!

Karaciğer reddiyle ilgili baskılama tedavisi aldım ancak vücudu tedaviye cevap vermedi. Öldüm!

Biliyorum arkadan iki gün ağlayıp üçüncü gün unutacaksınız. Hayatınıza hiçbir şey olmamış gibi devam edeceksiniz. Benden önce her sene iş kazasından ölen 1500 kişi gibi Soma’da ölen 301 işçi gibi…

Şimdi diyorum ki iş ekmek buldum diye sevinirken gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması, gerekli eğitimin verilmemesi ve alt yapı eksikliklerin ötürü canımdan oldum. Artık hiçbir işçi bu sıkıntıları yaşamasın. Sizler aynı kurumda çalışmaya devam edeceksiniz. Yaşamak istiyorsanız, sevdiklerinizden mutlu bir yaşam sürmek, evlenmek çocuk sahibi olmak insan olmak istiyorsanız var olan şartların eğitimlerin tamamlanmasını isteyin. Çalışma Bakanlığı başta olmak üzere tüm sorumluların yasalarca cezalarının verilmesi en büyük dileğimdir. Ceza alsınlar ki kimse tekrar bu hataları yapmasın.

Son olarak yaşamam için elinden geleni yapan Ilgın Hocaya, hemşirelere tüm personele mesai arkadaşlarıma ve TAŞİŞDER yönetimine teşekkür ederim.

Emek.org.tr

The Most Stylish Homeless Man In Ukraine

55-Year-Old Slavik Is The Most Stylish Homeless Man In Ukraine

Most big cities around the world have exceptional homeless people who become urban celebrities through their eccentric looks and/or behavior. In Lviv, Ukraine, Slavik is that man. Even though he’s homeless, he has quite the taste for clothes and fashion. His looks drew the attention of Ukrainian photographer Yurko Dyachyshyn, who took about 100 shots over several years of Slavik’s ever-changing outfits in a series called “Slavik’s Fashion.”

No one seems to know much about the mysterious Slavik. Although he doesn’t seem to have a place to call home, he has quite the collection of found and received clothes – enough for him to afford to change at least once a day. Dyachyshyn came across this peculiar 55-year-old a while ago by accident and took a photo of him. Later on, he started running into him regularly, paying him a dollar and taking a photo every time. This started evolving into an interesting relationship until the man mysteriously disappeared from the streets in January 2013.

See Dyachyshyn’s thoughts on his one-of-a-kind model between the photos below.

“Slavik is 55 years old. He is a homeless gypsy but not an ordinary one. His way of life is different from that of other homeless. He does not carry lots of bags, nor does he rummage in the trash cans,” writes Dyachyshyn, Slavik’s photographer and friend.

“He does not talk to other homeless and other gypsies don’t have business with him.”

“Slavik almost never wears the same clothing which is very strange for a homeless man. Besides everyday’s outfit change (sometimes twice a day) he changes his hairdo and his beard regularly and shaves his armpits. How is this possible for a homeless? He has a hiding place and nobody knows about it. He keeps the secret of his home.”

“Slavik roams the streets and asks for change but he is not annoying. He regularly drinks alcohol, mostly beer, but he is not an alcoholic. Slavik is the most fashionable homeless in world.”

“All photos (over 100 different portraits) were taken during occasional meetings over two years,” Dyachyshyn told mymodernmet. “I could meet Slavik every day or every few weeks or months. Later he got used to me, then he sought me out knowing where I am, or if I had free time I went to places where we probably could come across each other. Otherwise, it was impossible to reach an agreement with him.”

Dyachyshyn qoutes Slavik: “The main thing is not to lose health, and it is essential that nobody ruins or interferes with a man’s internal peace.”

Birgün, Hrant ve Levon…

"yazarının çeşitli yayın organlarınca fazla “polemik” bulunduğu için basılmayan yazısını  hem polemik sevgimden hem de kıymetli bir yazı olması nedeniyle yazarı şafak şenteş’in izniyle blogda paylaşıyorum. iyi okumalar."

Hrant Dink cinayetinin 5. yılında, cinayet davasının ‘örgüt’ kapsamında değerlendirilmeden bir karar çıktığını gördük.  Fransız Parlamentosu’ndan da ‘Ermeni Soykırımı yoktur’ demenin Fransa topraklarında yargılamaya neden olacağı bir kanun geçti. Türkiye medyasında da Ocak ayı yoğun bir şekilde haber programlarında, köşe yazılarında ve tartışma programlarında bu konulara geniş bir yer ayırdı. Hrant Dink Davası kararından sonra bence en iyi zihin açıcı yazılardan biri Taner Akçam imzasıyla 23 Ocak 2012 tarihinde ‘Talat Paşa’nın İntikamı Alınmıştır‘ başlığıyla Taraf Gazetesi’nde yayımlandı [1].

Geçtiğimiz hafta CNNTürk’teki bir programda Nagehan Alçı, Enver Aysever‘e daha önceleri Cemil Ertem tarafından açıklanan [2] Hrant’ın sağlığında Birgün Gazetesi’nde yazarken ‘Atın bu Ermeni’yi’ ifadesinin gazetenin yayın kurulu toplantısında dillendirildiği iddiasını gündeme getirdi [3]. Bunun üzerine L. Doğan Tılıç da 26 Ocak 2012 tarihli Birgün Gazetesi’ndeki köşesinde ‘Alçaklıkta Sınır Yok!‘ başlığıyla bu iddialara karşı sert bir yazı kaleme aldı [4].

‘Atın bu Ermeni’yi iddialarını, Nagehan Alçı vb.lerinin görüşlerini, Birgün Gazetesi’nden verilen cevapları falan bir kenara bırakıp başka bir konuya dikkat çekmek istiyorum. ‘Zamanlaman çok manidar’ dememenizi isterim çünkü bu köşe yazısının varlığından geçen yıl haberim oldu. Nasıl farkettiğime gelince ‘Levon Ekmekçiyan‘ ismini Ermeni bir dostumdan öğrendim ve kim olduğunu araştırmak için google’a yazınca 3. sıradaBülent Forta‘nın 23 Mayıs 2005’te Birgün Gazetesi’nde yazdığı ‘Levon ve Ali Bülent‘ başlıklı köşe yazısına rastladım [5]. Yazı, şu tarihe geçebilecek meşhur ‘Ermeni Sempozyumu’nun düzenlendiği günlerde yazılmış. Burada Bülent Forta’nın niyetini sorgulama gayesini gütmeyeceğim. Gayet iyi niyetlerle kaleme almak istemiş olabilir fakat bu beni ilgilendirmez. Beni ilgilendiren kısmı yazının çıtasını oluşturduğu  12 Eylül Rejimi’nin idam ettiği Ülkücü Ali Bülent Okran (Piyangotepe Katliamcısı) ve ASALA militanı Levon Ekmekçiyan’ı (Esenboğa Eylemcisi) aynı kefeye koyarak bir değerlendirmede bulunması:”Levon, Esenboğa’da sadece Türk oldukları için 8 masum insanı katleden tetiği çeker miydi? Tatmin edilmemiş bir adalet duygusunun, tarihin derinliklerinden süzülüp gelen adaleti, masum insanların katledilmesine uzanır mıydı? Ali Bülent Okran, Ankara’nın Piyangotepe semtinde bir kahve tarama eylemine katılmış, bu nedenle de idam cezasına çarptırılmış bir MHP’liydi. Ankara’nın Piyangotepe semtinde 12 Eylül öncesinin en “rezil” katliamlarından biri yaşanmıştı. Ali Bülent Orkan’ın suç ortağı, kahve taramak amacıyla çalınan arabanın şoförünün kendisini ihbar etmemesi için ırzına geçmiş ve kahvede bulunan 7 masum insan otomatik silahlardan çıkan mermilerle katledilmişlerdi. Kimbilir onları bu canice eyleme sürükleyen duygu neydi? Belki onlara da bütün solcuların “Ermeni uşağı” olduğu; “Türk milliyetçiliği”nin “şehit”leri olmaları gerektiği anlatılmıştı çocuklukları boyunca. Irkçı-milliyetçi külliyatın, “vatan hainlerine” karşı milliyetçiliğin övgüsünü yapan kitaplarıyla yaşamışlardı ilk gençliklerini. Oysa Levon’a da, Ali Bülent’e de anlatılan tarih ortada duruyordu.”

Levon Ekmekçiyan gerçekten de Bülent Forta’nın aktardığı gibi Esenboğa’da sırf Türk olduğu için 8 masum sivili katleden gözü dönmüş bir cani miydi? Neyse tabii ki Forta’nın yazdıklarıyla yetinmedim ve araştırdım Levon’un kim, ‘Esenboğa Katliamı’ dediği olayın ne olduğunu. Geçen yıl bu araştırmaları yaparken, siyasal düşüncelerinden dolayı Erivan’da cezaevinde olan bir yazar Sarkis Hatspanian‘ın 29 Ocak 2011 tarihinde yazdığı ‘Unutulan Adam’ başlıklı mektubuna rastladım [6]. İyiki de rastlamışım. Bu mektubunda Hatspanian, Türkiye sol cenahından Hayri Argav‘ın yazdığı “O ŞAFAĞIN ATLILARI – 12 Eylül İdamları” isimli kitapta Levon Ekmekçiyan’ın idamının ‘unutulduğu!’nu fark edip bize Levon’un kimliği ve Esenboğa Eylemi hakkında bilgiler de veriyordu. ” Ben, Ermenilerin söz konusu kesime ait olanlarca hep ama hep ‘unutulmuş’ konumda oluşları, gölgede bırakılışları, hasır altı edilme hallerinin, onlara bu davranışı uygun bulanların ‘bilinçaltı’ hanesindeki İttihatçı-Kemalist ulusçuluğun yattığı kanaatindeyim.” diye de not düşüyordu.

Hatspanian’ın bu tespitine katılmamak elde değil. Bülent Forta’nın yazısında da rahatlıkla ‘bilinçaltı’ hanesindeki İittihatçı-Kemalist ulusçuluğun yattığını görmek mümkün. Türkiye sol tarih aktarımında Kenan Evren’in ‘Asmayalım da besleyelim mi?’ diye tarihe geçen sözünü aslında Levon Ekmekçiyan idamı üzerinden söylediğini hangimiz biliyoruz?

O dönem 12 Eylül Cuntası ve bu dönemde de Bülent Forta tarafından ‘Esenboğa Katliamı’ diye dillendirilen ASALA eylemini araştırmakta fayda var. Ankara’da gerçekleştirilmesi planlanan eylemin sadece tek bir hedefi vardı ve bu hedef cuntanın o dönemde
başbakanı, emekli generallerden biri olan Bülent Ulusu’dan başkası değildi. “Eylem, Etimesgut askeri havaalanına inecek olan uçaktan şehre gidilecek yol güzergâhında mevzilenen 2 ayrı birim tarafından otomobil konvoyuna saldırı gerçekleştirmek üzere planlandığı halde, hiç hesapta olmayan bir nedenle son dakikada zorunlu bir değişikliğe uğramıştı. B.Ulusu’nun uçağının Etimesgut yerine Esenboğa’ya ineceğiyle ilgili bilgiyi geç edinenler, acilen oraya hareket etmiş, ama Esenboğa’ya vardıklarında, B.Ulusu’nun havaalanından uzaklaşmış olduğuyla ilgili bilgiden yoksun kalmışlar. İki gruptan biri havalimanının otoyol araçları çıkışında beklemekteyken, diğer birimdekiler hiç tanımadıkları havaalanında uçak pistine giden yönü aramaya çalışırlarken, onlardan birinin havaalanı güvenlik görevlilerince, omuzladığı içi silah dolu ağır çantasının şüphe uyandırması üzerine kontrole tabi tutulmak istendiğini gören diğer arkadaşının silahını çekip havaya ateşlemesiyle, yakınlarındaki yolcu salonuna doğru koşup kalabalığa karışmışlar. Bulundukları salonun iki girişine yakın durup olası saldırıya karşı mevzilenebilmek için de birbirlerinden ayrılmak zorunda kalmışlar.”[6]

İşte bu eylem esnasında Levon Ekmekçiyan ve üyesi olduğu tugayın sorumlu komutanı Zohrab Sarkisyan Esenboğa Havalimanı’nda çatışmaya giriyor ve ilk önce Levon yaralanıyor, ki yaralandıktan sonra silahını kullanamıyor bile. Türkçe’yi iyi bir şekilde konuşabilen Zohrab’ın çatışma öncesinde havaalanındaki sivillere şöyle seslendiğini belirtiyor Hatspanian mektubunda: “Biz sizin ASALA olarak duyduğunuz Ermenistan’ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu’nun neferleriyiz. Politik amaçlı askeri bir eylemde bulunmak için Ankara’da bulunuyoruz ve az sonra burayı kuşatma altına alarak, kan gölüne çevirmeye hazırlanan asker ve polis güçleriyle son kurşunumuza kadar çarpışarak şehit olmaya adayız. Ancak, hükümetleriniz tarafından size sunulduğu gibi gözü dönmüş caniler olmadığımızı bilmenizi istiyoruz. Biz, memleketi işgal altında bulunan bir halkın çocuklarıyız ve hedefimiz sadece Türk devletini temsil eden odaklara düzenlediğimiz saldırılarla, dünya ve insanlığın çığlığımızı duymasını istiyoruz. Batı Ermenistan’ı işgal eden Türk devleti düşmanımızdır, ama bu topraklarda yaşayan halklara karşı kesinlikle kin gütmüyoruz. Şu an, yanımızda burayı patlatıp, yok etmeye yetecek kadar cephane olduğu halde, masum halktan tek bir insana dahi zarar gelmesini istemediğimizin şahidi olacaksınız. Sizleri rehin alarak buradan özgürce uzaklaşmak için pazarlık malzemesi yapmayı bile düşünmediğimiz halde, canlarınızın vatandaşı olduğunuz devlet tarafından hiçbir kıymete değer bulunmadığını birazdan anlayacaksınız. O nedenle de burayı acilen terkedin ki kör kurşuna kurban giderek, devletinizin ASALA hakkında anlattığı yalanlara alet edilmeyesiniz. Biz askeriz ve sadece askere karşı dövüşmeyi biliriz”. Zohrab, dışarıdan açılan yaylım ateş yağmuruna cevap vermek niyetiyle bekleme salonunun oturaklarını siper edip mevzilendiği sıradaysa, Levon’un elindeki otomatik silahıyla havaya ateş ederek kendisine doğru koşarken vurulup yere düştüğünü görmüş. Paniğe kapılan insanların korku içinde düşe-kalka salonun sağ tarafındaki çıkış kapısına doğru kaçmaya çalıştığını gördüğünden, bir taraftan havaya ateş açarken, diğer taraftan da “bırakın insanlar dışarı çıksın, onların bizim aramızdaki hesapla ilgileri yok” diye bağırıyormuş. [6]

Esenboğa Eylemi’nde gerçekten de öldürülen 8 sivilin kimin silahından çıkan kurşunlarla öldürüldüğü açıklanmamış. Yıl 1982 ve Cunta Hükümeti yönetimde. ASALA militanlarının o tarihe kadar tek bir üyesi sağ olarak teslim olmamış ve son kurşunu kafalarına sıkarak eylemlerini son buldurmuştur. Sadece Levon Ekmekçiyan hariç. Tabii Levon yaralı olarak yakalanıp tedavi ediliyor, sonra Mamak Askeri Cezaevi süreci ve hukukdışı Cunta Mahkemeleri’nde yargılanışı ve sonunda 28 Ocak 1983’te de idamı gerçekleştiriliyor. Bu geçen sürede Levon’a yapılan işkencelerden bahsetmeye gerek var mı bilmiyorum. Tabii o güne kadar sağ olarak yakalanmış tek ASALA militanı Levon’un nasıl bir süreçten geçirildiği araştırılırmalıdır.

 5 Ekim 1982- Esenboğa baskınının idama mahkum edilen sanığı Ermeni terörist Levon Ekmekçiyan, Ankara’da basın mensuplarıyla görüştü. Görüşme sırasında, Asala’nın ailesiyle görüşmesine engel olduğunu, yaptığından bin kere pişman olduğunu söyleyen Ekmekçiyan, ‘Şimdi amacım tüm dünyada yaşayan Ermeni vatandaşlarına seslenmektir. Ermeniler iyi bilmelidir ki, onların düşmanı Türkler değil, ASALA köpekleridir.’ dedi.

6 Ekim 1982- Esenboğa Havaalanı’na bir arkadaşıyla baskın yaparak on kişinin ölümüne neden olan Ermeni terörist Levon Ekmekçiyan hakkında verilen ölüm cezası, Askeri Yargıtay 1. Dairesi’nce onaylandı. [7]

Halen İsveç’te yaşayan Ali Haydar Nergis isimli gazetecinin döneme ilişkin tanıklığını da hatırlatmakta fayda var: ““O yıllarda, Güneş Gazetesi’nin sıkıyönetim muhabiri olarak birçok kez röportaj yapmaya gittiğim Mamak Askeri Cezaevi’ndeki tutukluların durumunu çok iyi biliyorum.

…

Cünyet abi (Arcayürek), Güneş Gazetesi’nin Ankara temsilcisiydi. Esenboğa Havalimanı’nı bombalamaktan idama mahkum edilen Ermeni kökenli Levon Ekmekçiyan’la gazetecilerin röportaj yapmalarına izin veriliyordu. Gazetelerde, Levon Ekmekçiyan’ın kendini idamdan kurtarmak için Kenan Evren’e yalvarıp yakaran küçültücü ifadelerine yer veriliyordu. Ben, röportajda, böyle ifadelere çanak tutan sorular sormadım. İki günlük röportajın ilk bölümü gazetede çıktı, ikincisi yayımlanmadı. Ankara Sıkıyönetim Komutanı Recep Ergün, röportajı ‘fazla insani’ bulmuştu. İkinci bölüm de yayınlanırsa beni gözaltına aldıracağını bildirmiş. Cüneyt abi, beni korumak için, haberim olmadan ikinci bölümü yayından çekmişti.”[8]

Bu konuda uzun bir yazı kaleme alan Samet Erdoğdu’nun değerlendirmesi de şöyle:”Yani Ekmekçiyan ”küçültücü ifadelere” çanak tutan sorulara ”uygun” cevaplar verirken; bunlara çanak tutmayan sorulara normal cevaplar vermekte; küçültücü tutumlara kendiliğinden girmemektedir. Adeta ‘Pavlov’un köpeği’ gibi belli sinyaller karşısında belli davranışlarda bulunan, iradesini yitirmiş biri durumundadır. O türden sinyaller verilmediği takdirde, istenen davranışları göstermemektedir”[9]

Ve yine Hastapian’ın mektubunda şöyle diyor: “Levon’un sorgulanmasını cuntanın başı Kenan Evren’in damadı MİT’in yüksek dereceli memuru Erkan Gürvit üstlenmiş. Bu kişi, 12 Eylül günlerini anlatımlarında “Ayrıca ben Esenboğa’da yakalanan Levon Ekmekçiyan’ı, yaralı ele geçen ASALA militanını üç ay sorgulayan tek kişiyim” demenin ötesinde başka tek laf etmemiş olduğu halde, ABD’den getirildiği gizli tutulan 4 ayrı “sorgulama uzmanı” tarafından 2 ay boyunca günde 24 saat özel haplar ve damardan şırıngalanan değişik kimyasal ilaçların denenip-kullanıldığı insanlıkdışı bir işkence laboratuarının iğrenç tezgahından geçirilen Levon’un, sofistike elektronik aletler ve yalan makinesine bağlı halde bir kobay muamelesine maruz kalıp, ruhen fena halde hırpalandığı gerçeği çok gizli bir devlet sırrı olarak “Özel Harp Dairesi” dosyalarında bile, en “TOP SECRET” statüyle saklanmıştır. Levon’un ‘Kendini idrak edebilmekten yoksunluk ve bilincini kontrol etmede yeterlilik hali’ konusunda ciddi kuşkuları olduğunu belirten Avrupalı birkaç tıp uzmanının, onu ziyaret edip sağlık kontrolü yapmalarına izin verilmesi için defalarca başvurdukları Ankara’dan red cevabı edinmeleri, pek doğal olarak var olan tüm şüphelerin doğrulanması anlamını taşıyordu.” [6]

Tüm bu yazarların ifadeleri ve tanıklıkları gerçek mi değil mi orasını bilemeyiz. Ama 2000’li yıllarda ‘demokrasi!’ ortamında İBDA-C Lideri Salih Mirzabeyoğlu’na uygulandığı söylenen Telegram iddiaları gündemdeyken, 1982’de Cunta Yönetimi’nde Levon’a da Telegram’ın uygulanabileceği konusunu da ayrıca düşünmeliyiz.

Empati yapmakta yarar var sanırım. Şimdi Mahir Çayan ve İsrail Başkonsolosu Ephraim Elrom’un kaçırılıp öldürülmesi olayını nereye koyacaksınız Sayın Forta? Esenboğa Eylemi’nin asıl hedefi ortadayken ve ölen sivillerin hangi silahlardan çıkan kurşunlarla öldüğü muallakken, ASALA militanı Levon’u neden kolaylıkla ‘katliamcı’ yapıyorsunuz? Salt Ermeni olduğundan mı?

Neresinden bakarsak bakalım Bülent Forta’nın yazısında kullandığı ‘Esenboğa Katliamı’ devletin resmi tezleridir. Ve söz konusu eylemden sonra deliller toplanmadan, tek celsede yargılanma neticesinde gerçekleştirilen idamla Levon Ekmekçiyan 28 Ocak 1983’te asılmıştır. Şimdi Bülent Forta’ya sorum şu: yazınızı yazarken neden 12 Eylül Cuntası’nın kavramını kullanıp Levon Ekmekçiyan’ı katliamcı olarak, Ali Bülent Orkan ile aynı kefeye koydunuz? Bilinçaltı hanenizde İittihatçı-Kemalist ulusçuluk yatmıyorsa neden böyle bir hataya düştünüz? Bu yazınızdan dolayı bir tekzip ya da özür yazısı yayınlamayı düşünüyor musunuz?

Şafak Şenteş 

[1] http://www.taraf.com.tr/haber/talat-pasa-nin-intikami-alinmistir.htm

[2] http://www.sesonline.net/php/genel_sayfa_yazar.php?KartNo=51905&Yazar=Cemil+Ertem

[3] http://video.cnnturk.com/2012/haber/1/24/hrant-dink-iddiasi-tansiyonu-yukseltti

[4]http://www.birgun.net/writer_index.php?category_code=1186995520&news_code=1327569078&day=26&month=01&year=2012

[5]http://www.birgun.net/writer_2005_index.php?category_code=1186603162&news_code=1116815905&year=2005&month=05&day=23

[6] http://www.gelawej.net/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=3402

[7] http://www.byegm.gov.tr/ayin-tarihi.aspx

[8] http://www.acikgazete.com/yazarlar/a-haydar-nergis/2007/02/02/isvec-ten-gul-fatma.htm?aid=1699

[9] http://www.mesop.net/osd/?app=izctrl&archiv=220&izseq=izartikel&artid=1874